Na początek GENETYKA …….

To bardzo obszerna, skomplikowana, interdyscyplinarna dziedzina nauki; biolodzy, chemicy, fizycy, matematycy, lekarze i hodowcy nieustannie uczestniczą w jej poznaniu i rozwoju. Przewidywalna i zarazem nieprzewidywalna, logiczna i prosta a równocześnie skomplikowana, ale bezsprzecznie towarzysząca nam na co dzień, w każdej minucie naszego życia. Postaram się w jak najprostszy i przystępny sposób omówić podstawowe zagadnienia ( choć będzie to tylko z pewnością marginalne wspomnienie tego, czym jest genetyka), które pomogą zrozumieć, dlaczego na przykład po dwóch krótkowłosych osobnikach rodzi się szczenię długowłose, dlaczego suka o rudym umaszczeniu nie urodziła szczenięcia o takim samym kolorze sierści i wreszcie dlaczego po zdrowych, przebadanych rodzicach może urodzić się chore szczenię.

Tak, jak wspomniałam już wcześniej, aby zrozumieć mechanizmy, jakimi posługuje się natura musimy sięgnąć po minimum wiedzy z zakresu biologii, chemii i fizyki. Bez obaw - nie będzie to wywód akademicki; postaram się omówić podstawowe pojęcia, prawa oraz wyjaśnić, co kryje się pod pojęciami tj. DNA, zygota, homozygota, nosiciel, fenotyp i genotyp, autosomalny, recesywny etc. Pojawiać się one będą nader często nie tylko przy omawianiu chorób genetycznych ale również w artykule dotyczącym dziedziczenia umaszczeń u alaskan malamute.

Słowniczek podstawowych pojęć

Genetyka - (ze starożytnej greki: γένεσις genesis – „pochodzenie”) dziedzina biologii zajmująca się zjawiskami dziedziczności i zmienności oraz badaniem praw rządzących podobieństwem i różnicami osobniczymi, związanymi z pochodzeniem. Termin ten został wprowadzony przez Williama Batesona w 1906 roku.

Gen - (z gr. γένος – ród, pochodzenie) - podstawowa jednostka dziedziczności determinująca powstanie białka lub kwasu rybonukleinowego zapisana w sekwencji nukleotydów kwasu deoksyrybonukleinowego. Warunkuje dziedziczenie jednej lub kilku cech. Termin gen wprowadził duński botanik Wilhelm Johannsen w 1909 roku. Obrazowo możemy gen przedstawić jako sznur korali. Typowe geny zawierają informacje o tym: jak zbudować jakieś białko (tzn. w jakiej kolejności połączyć aminokwasy w ciągły łańcuch), w jakich okolicznościach (warunkach) należy to białko tworzyć, z jaką intensywnością i przez jaki czas je wytwarzać, do jakiego przedziału komórki je przesyłać (np. do mitochondriów czy do wakuoli), u organizmów tkankowych także informację o tym, w których tkankach, w jakiego typu komórkach dany produkt ma powstawać.

Chromatyna jądrowa - nitkowate twory budujące jądro komórkowe i będące nosicielem informacji genetycznej. W czasie przygotowania komórki do podziału ulega skróceniu i zgrubieniu, przyjmując postać pałeczek, tworząc chromosomy - właściwe nośniki informacji genetycznej.

Chromosom - Na początku XIX wieku biolodzy zauważyli wewnątrz jąder komórek roślin i zwierząt małe struktury. Nazwali je chromosomami (od greckiego chromo – barwa i soma – ciało), ponieważ struktury te szczególnie dobrze barwiły się pewnymi substancjami stosowanymi podczas przygotowywania komórek do badań mikroskopowych. W drugiej połowie XIX wieku biolodzy szczegółowo poznali kształt i zachowanie chromosomów. Okazało się, że wszystkie komórki (z wyjątkiem komórek jajowych i plemników) organizmu danego gatunku eukariotycznego zawierają zawsze taką samą, charakterystyczną liczbę chromosomów. Na przykład, pewien gatunek muszki owocowej ma 8 chromosomów, podczas gdy ludzie i nietoperze – po 46, pies - 78, wilk - 76 a nosorożec – 84. Dzieje się tak, mimo, że poszczególne komórki różnią się całkowicie budową i funkcją. Chromosomy można pogrupować w pary ze względu na podobny kształt: 4 pary u muszki owocowej, 23 pary u ludzi, 39 u psa i tak dalej. Dwa podobne składniki pary określa się mianem homologicznych względem siebie.

Allel – jedna z wersji genu w określonym miejscu (locus) na danym chromosomie homologicznym. W uproszczonym modelu genetyki mendlowskiej przyjmuje się, że allele mogą być dominujące, ujawniające się w fenotypie organizmu diploidalnego zarówno w przypadku genotypu homozygotycznego - gdy obydwa chromosomy homologiczne zawierają dany allel, jak i w przypadku heterozygoty, w której jeden z chromosomów zawiera dany allel - oznaczane zwyczajowo wielką literą, np. A lub recesywne, którego działanie ujawnia się fenotypowo jedynie w przypadku homozygoty recesywnej - oznaczane małą literą, np. a. Cechy te dotyczą organizmów diploidalnych i wiążą się ze zdublowaniem materiału genetycznego w postaci par chromosomów homologicznych. W chromosomach tworzących taką parę najczęściej dziedziczonych osobno od przodka męskiego i żeńskiego, np. od matki i ojca, może być obecny zarówno allel dominujący A jak i recesywny a. Prowadzi to do trzech możliwych kombinacji:

a a - homozygota recesywna
A a - heterozygota
A A - homozygota dominująca

Recesywność polega na tym, że cecha kodowana przez allel a ujawni się tylko w pierwszym z wymienionych przypadków, a zatem przy genotypie a a (homozygota recesywna). W pozostałych przypadkach ekspresji podlegał będzie jedynie dominujący allel A, zatem w fenotypie nie ujawnią się cechy związane z ewentualną obecnością allelu a - brak różnicy między heterozygotą a homozygotą dominującą na poziomie fenotypu.

Allele - para genów warunkujących powstanie określonej cechy, zajmuje określone miejsce - locus - w dwóch homologicznych chromosomach.

Locus - określone miejsce konkretnego genu (pary alleli) na chromosomie. Liczba mnoga - Loci.

Komórki płciowe - gamety - plemnik/komórka jajowa - powstają w gonadach czyli gruczołach rozrodczych - jądra/jajniki z haploidalną liczbą chromosomów - 1n każdy.

Komórki somatyczne - inaczej komórki ciała, z których zbudowany jest organizm. Posiadają zawsze diploidalną liczbę chromosomów - 2n - u psa 39 par.

Komórka eukariotyczna - komórka zawierająca jądro komórkowe.

Komórka diploidalna - w założeniach diplo oznacza podwójny; komórka zawierająca dwa zestawy chromosomów homologicznych, powstała z połączenia się dwóch gamet (gamety - komórki rozrodcze haploidalne - n - powstałe w wyniku mejozy) lub podziału mitotycznego (mitoza) innej komórki diploidalnej.

Zygota - zawsze 2n - powstała z plemnika 1n i komórki jajowej 1n. Zygota jest początkiem każdego organizmu.

Heterozygota -to zygota zawierająca dwa różne geny z danej pary alleli - Aa

Homozygota - to zygota zawierająca dwa jednakowe geny z danej pary alleli - AA lub aa

Genotyp - (gr. γένος - ród, pochodzenie + τύπος - odbicie) – zespół genów danego osobnika warunkujących jego właściwości dziedziczne. Jest to sparowany układ alleli. Allelomorficzną parę genów oznacza się tą samą literą - dużą lub małą, np. A - a.

Fenotyp - (gr. phainomai – przejawiać; typos – wzór, norma) – zespół cech organizmu, nie tylko morfologicznych, lecz również np. właściwości fizjologiczne, płodność, zachowanie, ekologię, cykl życiowy, zmiany biologiczne, wpływ środowiska na organizm. Fenotyp jest ściśle związany z genotypem, bowiem to właśnie oddziaływanie między genotypem a środowiskiem daje fenotyp. Dlatego ten sam genotyp może dać różne fenotypy w różnych środowiskach. Upraszczając - fenotyp to m.in. eksterier, wygląd.

Inbred - inaczej chów wsobny, polega na kojarzeniu spokrewnionych ze sobą osobników. Kojarzenia krewniacze prowadzą do homozygotyczności osobników, czyli występowania w genotypie identycznych genów, odziedziczonych po wspólnym przodku. Im bliżej występuje wspólny przodek, tym większe prawdopodobieństwo, że jego geny zostaną przekazane przez matkę i ojca do następnego pokolenia. Działa tu prosty mechanizm: każdy osobnik ma parę genów (czyli alleli) warunkujących daną cechę, z których jeden pochodzi od ojca, a drugi od matki. W każdej z komórek rozrodczych produkowanych przez tego osobnika znajdzie się tylko jeden allel z każdej pary. Z równym, 50% prawdopodobieństwem, będzie to albo allel pochodzący od ojca albo allel pochodzący od matki. Jeżeli kojarzenie obejmuje zwierzęta spokrewnione ze sobą przez wspólnego przodka, to możliwe są trzy sytuacje: spotkają się dwie gamety ze wspólnym allelem i potomek będzie homozygotą pod względem genu przodka, tylko jedna z gamet będzie zawierała gen wspólnego przodka - potomek będzie heterozygotą pod względem tego genu - albo też żadna z gamet nie będzie miała tego genu. Zatem współczynnik inbredu mówi nam, o ile % więcej par genów homologicznych w układzie homozygotycznym ma w swoim genotypie dany osobnik.

DNA - Kwas deoksyrybonukleinowy ( dawniej: dezoksyrybonukleinowy) to miejsce, gdzie zlokalizowane są geny. Znajdują się one tylko w około 2% DNA, pozostałe 98% to tzw. DNA niekodujące; znajdują się tam fragmenty, które odpowiadają za to, jakie mechanizmy regulacyjne mają miejsce, jeśli chodzi o powstanie białek. Na budowę DNA składają się 3 podstawowe elementy: cukier deoksyryboza (5-węglowy cukier) i reszta fosforanowa (fosfor + tlen), które tworzą szkielet, podwójnie skręconą drabinkę oraz zasady DNA (4 rodzaje, tworzące drabinkę między szkieletem), odgrywające najważniejszą rolę w kodowaniu: Adenina i Guanina - to puryny mające po 2 pierścienie i Cytozyna i Tymina - pirymidyny, mające po jednym pierścieniu. Puryny nigdy nie łączą się z purynami a pirymidyny z pirymidynami. Puryna zawsze będzie związana z pirymidyną w bardzo określony sposób: Adenina = A zawsze łączy się z Tyminą = T => A T natomiast Guanina = G łączy się z Cytozyną = C => G C

Nici DNA skręcone są w podwójną drabinkę zwaną helisą i są antyrównoległe, tzn. są do siebie umieszczone do góry nogami. Opisanie struktury DNA i odkrycie jego kluczowej roli w dziedziczeniu to koronne osiągnięcia genetyki.

Kod genetyczny - to sposób, w jaki sekwencja DNA, składająca się z następujących po sobie zasad będzie rozszyfrowywana do momentu, kiedy powstanie z genu białko organizmu.

Mitoza - podział jednego jądra z całą zawartością materiału genetycznego na dwa nowe jądra, tzw. jądra potomne, których zawartość materiału genetycznego jest dokładnie taka sama jak w jądrze pierwotnym. Jeśli nie dojdzie do podziału całkowitego komórki, skończy się podział tylko na mitozie, mamy wówczas do czynienia z komórkami wielojądrzastymi - np. komórki mięśni szkieletowych poprzecznie prążkowanych ( syncytium). Nie wszystkie komórki przechodzą proces mitozy. Mitoza jest niezbędna do rozwoju i rozmnażania bezpłciowego. Zachodzi w komórkach somatycznych; W podziale tym występują 4 fazy (które poprzedza interfaza): I Profaza, podczas której chromosomy stają się grubsze, zarys miejsca ich złączenia (centromer) staje się widoczny: Formuje się wrzeciono kariokinetyczne. II Metafaza, rozpoczyna się od rozpadu błony komórkowej, a kończy ustawieniem się chromosomów w płaszczyźnie równikowej. III Anafaza podczas której organella dzielą się na równe zespoły. U kresu anafazy bądź na początku telofazy dochodzi do cytokinezy czyli podziału cytoplazmy. IV Telofaza, której towarzyszy utworzenie się błony jądrowej. Efektem końcowym jest powstanie dwóch diploidalnych komórek potomnych.

Mejoza - podział jądra komórkowego zwany redukcyjnym R, który zachodzi w procesie powstawania komórek rozrodczych. W jej wyniku z komórki diploidalnej powstają cztery komórki potomne o zredukowanej do n licznie chromosomów. Wyróżniamy mejozę I oraz mejozę II. Mejoza I: Profaza I, wytwarza się wrzeciono kariokinetyczne. W jej procesie chromatyna łączy się z chromosomami. Metafaza I, wrzeciono kinetyczne staje się "gotowe" oraz wykształcają się włókienka. Anafaza I, redukcja liczby chromosomów poprzez "odciągnięcie" chromosomów przez włókienka (wytworzone w metafazie). Telofaza I, odtwarzają się jądra komórkowe, przebiega cytokineza; powstają dwie komórki potomne o haploidalnej (n - a więc o połowę mniej niż miała komórka macierzysta) liczbie chromosomów jednak o podwojonej ilości materiału genetycznego! Mejoza II to proces identyczny do Mejozy I, jednak przebiegający w komórkach haploidalnych. Wynikiem tego jest powstanie kolejnych dwóch komórek potomnych o haploidalnej liczbie chromosomów. W procesie mejozy, uogólniając, powstają cztery komórki haploidalne będące gametami. Zapewnia ona różnorodność gatunku, ponieważ w jej trakcie zachodzi zjawisko nazywane crossing-over, polegające na przemieszaniu się materiału genetycznego. Znaczenie mejozy nie skupia się jedynie na redukcji liczby chromosomów. Dzięki temu procesowi możliwe są różnice między organizmami tego samego gatunku występującymi na Ziemi. Jest to zapewnione dzięki zachodzącemu w profazie pierwszego podziału crossing-over, w wyniku, którego ma miejsce rekombinacja materiału genetycznego oraz dzięki losowemu rozchodzeniu się chromosomów do przeciwległych biegunów komórki podczas anafazy pierwszego podziału. To wszystko warunkuje występowanie zmienności osobniczej, a konkretnie zmienności rekombinacyjnej.

 Powstają 4 komórki potomne, każda inna od siebie i komórki macierzystej.

Rekombinacja materiału genetycznego - proces podczas którego dochodzi do wymiany materiału genetycznego, co zwiększa jedynie różnorodność w obrębie danego gatunku, nie zmieniając jego liczebności.

Prawa Mendla - Grzegorz Mendel urodził się 22 czerwca 1822r. Od 1843r był zakonnikiem i opatem klasztoru na Morawach. W 1866r odkrył on podstawowe prawa przekazywania cech dziedziczenia oraz postawił hipotezę istnienia jednostek dziedziczności. Jest on uważany za prekursora genetyki. Jako obiekt swych badań wybrał groch zwyczajny, który jest łatwy w uprawie, wykazuje wiele genetycznie zróżnicowanych odmian oraz łatwo jest przeprowadzić sztuczne zapylenie tej rośliny. Badania te miały na celu ustalenie schematu pojawiania się cech rodziców u ich potomstwa, czyli chodziło o wyjaśnienie mechanizmu dziedziczenia. Przed przystąpieniem do badań wyselekcjonował odmiany grochu utrzymujące się w jednym typie, czyli czyste genetycznie, aby zapobiec ewentualnym błędom podczas krzyżowania różnych odmian grochu o wyrazistych cechach. Te cechy to: barwa nasion (zielona, żółta), barwa kwiatów (czerwona, biała), powierzchnia nasion (pomarszczona, gładka), wysokość rośliny (wysokie, niskie). Grzegorz Mendel w swych doświadczeniach zauważył, że w wyniku skrzyżowania grochu o kwiatach czerwonych, z grochem o kwiatach białych, wszystkie rośliny pierwszego pokolenia potomnego (F1) miały kwiaty czerwone. Taki kolor uważamy za dominujący. Gdy skrzyżował osobniki pokolenia F1, to w drugi pokoleniu potomnym (F2), nastąpiło rozszczepienie cech ubarwienia: w 75% były to kwiaty czerwone a w 25% to białe. Z każdym następnym skrzyżowaniem osobników potomnych wychodziło więcej osobników biały. W końcu stworzyło się pokolenie całkowicie białe.

Grzegorz Mendel na podstawie swoich doświadczeń w 1866r sformułował Prawa Mendla.

I Prawo Mendla – czyli prawo czystości gamet mówi, że każda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel z danej pary alleli genu. Wynika z tego, że każda komórka płciowa musi zawierać po jednym allelu z każdej pary; geny te nie mieszają się w zygocie. Rozszczepienie fenotypów w stosunku 3:1.

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

II Prawo Mendla - prawo niezależnej segregacji cech – geny należące do jednej pary alleli są dziedziczone niezależnie od genów należących do drugiej pary alleli, w związku z czym w drugim pokoleniu potomnym (F2) obserwuje się rozszczepienie fenotypów w stosunku 9:3:3:1. Zatem każdy z genów jednej pary oddziela się - segreguje - od drugiego genu w czasie mejozy niezależnie od genów innych par i jest sprawą przypadku, które z którymi się połączą.

	AB	Ab	aB	ab
AB	ABAB	ABAb	ABaB	ABab
Ab	AbAB	AbAb	AbaB	Abab
aB	aBAB	aBAb	aBaB	aBab
ab	abAB	abAb	abaB	abab

Zasada niezależności dziedziczenia się cech będzie dotyczyć tych cech, których geny umiejscowione są w różnych chromosomach.

Prawo dominacji - w parze czynników determinujących (określających) dziedziczoną cechę jeden czynnik zawsze jest dominujący, a drugi recesywny. Czyli jeśli skrzyżujemy groch o kwiatach czerwonych i białych to w pierwszym pokoleniu (F1) uzyskamy 100% kwiatów czerwonych. Gen, który odpowiada za ten kolor będzie nazywany kolorem dominującym a kolor biały kolorem recesywnym.

Cechy jakościowe - to cechy warunkowane przez jedną bądź najwyżej kilka par alleli, których warianty są stosunkowo łatwe do odróżnienia; np. umaszczenie czy rodzaj włosa (długi, krótki).

Cechy ilościowe - to uwarunkowane przez kilkanaście a nawet kilkadziesiąt par alleli cechy, a różnice pod względem tych cech między psami tej samej populacji nie są tak wyraźne jak cechy jakościowe. Do cech tych zaliczamy miedzy innymi masę ciała, wzrost jak również większość cech behawioralnych.

Rozróżniamy dwa rodzaje współdziałania genów i związane z nimi typy dziedziczenia.

Współdziałanie alleliczne - to współdziałanie między genami z tej samej pary alleli. Wyróżniamy tu następujące typy dziedziczenia: dominacja całkowita (zupełna) - proste dziedziczenie cech po homozygotach i heterozygotach dominujących jak i recesywnych - I prawo Mendla rozszczepienie cech 1:3. W ten prosty sposób dziedziczą się między innymi kolor włosa jak i np. Polineuropatia u alaskan malamute.

Połączenie dwóch homozygot dominujących		Połączenie homozygoty dominującej z heterozygotą dominującą
Połączenie dwóch heterozygot dominujących		Połączenie homozygoty dominującej z homozygotą recesywną
Połączenie heterozygoty dominującej z homozygotą recesywną		Połączenie dwóch homozygot recesywnych

Zawsze należy pamiętać, że prawdopodobieństwo wystąpienia danej cechy np. koloru umaszczenia u malamuta ( wilczasty dominujący, rudy recesywny) lub AMPN (Alaskan Malamute Polineuropathy - gen recesywny) obliczane jest na populacji 100 urodzonych szczeniąt i jest rozłożeniem procentowym w danym miocie. Pamiętając o zasadzie, że potomstwo dostaje od rodziców tylko jeden gen z danej pary alleli, ale który - jest to dziełem przypadku - możemy po dwóch heterozygotach dominujących uzyskać cały miot homozygot dominujących, heterozygot dominujących lub wszystkie homozygoty recesywne. Do takiej samej sytuacji może dojść przy skojarzeniu heterozygoty dominującej z homozygotą recesywną, z tym, że będziemy mieć tu różnicę między fenotypem a genotypem potomstwa. Na przykład, kryjąc sukę heterozygotyczną dominującą (niosącą czerwony gen - jeden allel wilczasty dominujący drugi czerwony recesywny) psem homozygotycznym recesywnym (oba allele czerwone recesywne) teoretycznie możemy uzyskać fenotypowo 50% osobników wilczastych i 50% osobników czerwonych oraz genotyp w 50% heterozygotyczny dominujący i w 50% homozygotyczny recesywny. Jednak musimy być przygotowani, że w miocie możemy uzyskać albo wszystkie szczenięta o umaszczeniu rudym, albo żadnego albo 2, 3 itd. Pamiętamy jednak, że wszystkie te szczenięta będą miały w swoim genotypie dotyczącym tej cechy gen recesywny, który dostały od rodzica - homozygoty recesywnej.

Dominacja niezupełna (dziedziczenie pośrednie) - rodzaj tego dziedziczenia to np tempo siwienia szaty u kerry blue terierów: psy homozygotyczne czarne rodzą się czarne i takie pozostają do końca życia ( gen siwienia gg); psy homozygotyczne siwiejące (GG) rodzą się również czarne ale siwieją bardzo wcześnie, szczenięta po rodzicach siwiejących i nie siwiejących (Gg), siwieją znaczne później a ich barwa i tak pozostaje znacznie ciemniejsza niż siwiejących GG. Rozłożenie osobników w pokoleniu F2 podobne jak przy dominacji zupełnej.

Kodominowanie - oba allele są równorzędne i ich ekspresja u obu osobników jest niezależna. Np. grupy krwi u ludzi.

Naddominowanie - genotyp heterozygotyczny np. Aa warunkuje większą ekspresję danej cechy ( np. więcej pigmentu lub większa masa) niż każdy z genotypów homozygotycznych, np. AA lub aa.

Niezależne dziedziczenie cech - zgodne z II Prawem Mendla - np. kolor szaty i długość włosa.

Plejotropia - jeden gen oddziałowuje na kilka odmiennych cech. Na przykład psy pozbawione owłosienia - nagie, mają nieco wyższą temperaturę, większe tempo przemiany materii, przyspieszoną pracę serca.

Wspódziałanie niealleliczne - to współdziałanie genów z różnych par alleli, decydujących o powstaniu jakiejś cechy.

Komplementarność - współdziałanie dopełniające - dwa geny z różnych par alleli, współdziałając razem, powodują powstanie nowej formy jakiejś cechy, formy odmiennej, niż ta, która występuje w przypadku działania każdego z nich osobno. Np. gen E współpracując komplementarnie z genem B powoduje wytworzenie czarnego umaszczenia sierści, a także trufli nosa, skóry i warg psa.

Epistaza - gen z jednej pary alleli - epistatyczny - warunkuje ekspresję genu z innej pary alleli - hipostatyczny. Epistatyczny może być zarówno allel dominujący jak i recesywny.

Cechy sprzężone, związane i ograniczone płcią - warunkowane przez geny, które są położone na chromosomach płci - to cechy sprzężone z płcią - np. wnętrostwo, cechy ograniczone płcią - np. mleczność i cechy związane z płacią np. rogatość.

Genetyczne uwarunkowanie pewnych cech anatomicznych psa .

Szeroka głowa dominuje nad wąską; głowa krótka nad długą, zgryz nożycowy lub cęgowy dominuje nad przodozgryzem i tyłozgryzem.

Uszy długie i mięsiste są dominujące nad krótkimi, ale uszy stojące są dominujące nad   wiszącymi i dlatego u mieszańców z powodu ich długości będą obwisłe.

Wąska klatka piersiowa dominuje nad szeroką np. pointera nad owczarkiem niemieckim.

Kończyny krótkie dominują nad długimi np. basseta nad owczarkiem niemieckim, ale u mieszańców będą pośrednie (cechy poligeniczne).
Kości grube np. buldoga są dominujące nad cienkimi np. charta, kości grube i cienkie dominują nad pośrednimi. Łapa kocia dominuje nad łapą zajęczą.
Włos krótki dominuje nad długim, ale włos szorstki dominuje nad krótkim. Lokowatość pudli jest epistatyczna do długiej i krótkiej sierści. Grzywa i pióra są dominujące.

Podstawowym i dominującym ruchem psów jest kłus.

Wrodzone cechy psychiczne :
brak doniesień o sposobie dziedziczenia, ale na pewno dziedziczą się niezależnie od rasy, jednak pozostaja wpływem tzw. środowiska.

Agresja i lękliwość są uwarunkowane genetycznie o dość wysokim stopniu odziedziczalności. Genetyczny wpływ ojca jest większy niż matki, natomiast środowiskowy to większy wpływ matki.

Niewątpliwie genetycznie uwarunkowane są pewne sposoby zachowania się psówodziedziczone po dzikich przodkach, które nazywamy atawizmami. Cech tych żadnym szkoleniem nie można wyeliminować, bo wcześniej czy później u psa one mogą się ujawnić. Np. sposób dokarmiania szczeniąt, zakopywanie resztek pokarmu, czasem szczątkowe i nieudolne zakopywanie swoich odchodów, tarzanie się, deptanie i kopanie swego legowiska, czy też bardzo uciążliwe dla otoczenia wycie z samotności, czyli przywoływanie swojego stada.

Wrodzone cechy społecznego zachowania

Machanie ogonem o większej częstotliwości niż u wilka, wyznaczenie moczem terytorium częstsze niż u wilka, uśmiechanie się; nie ma u wilków, szczekanie; małe znaczenia u wilków, zachowanie zbiorowe (gończe, zaprzęgowe) inne niż watahy, co jest cechą udomowienia. Inna aktywność; więcej odpoczynku i snu niż u wilka. Zachowanie wywołane stresem.

Najważniejsze różnice międzyrasowe zachowania powstałe w wyniku selekcji hodowlanej

Niemożność komunikacji niewerbalnej np. klapnięte uszy, brak ogona, długa sierść.

Podwyższenie lub obniżenie progu tolerancji na inne osobniki gatunku.

Zanik lub przerost pewnych części behawioru.

Osłabienie układu nerwowego występujące przy wydelikaceniu budowy.

Przybliżyłam tutaj tylko niektóre zagadnienia z genetyki, możliwie jak najkrócej i najprościej. Mam nadzieję, że pomoże to na zrozumienie i rozjaśnienie zagadnień, poruszanych w artykułach dotyczących poszczególnych chorób, występujących u alaskan malamutów oraz sposobu dziedziczenia umaszczeń u tej rasy.